Уруһуй тиэмэтэ - "Чыычаахха тутуллар дьиэ (скворечник)"
Сыала: предмети сөпкө кырааскалыырга салгыы үөрэтии; геометрическай фигуралар өйдөбүллэрин чиҥэтии (үс муннук, көнө муннук, төгүрүк)
Туттуллар матырыйаал: уулаах тохтубат ыстакаан, гуашь эбэтэр акварель, киистэлэр, альбом лииһэ, скворечник ойуута эбэтэр макета, чыычаах оонньуур эбэтэр ойуута.
Таабырын таайтарыы.
Кини сыл ахсын ыраахтан
Кэтэһэр дьиэтигэр көтөн кэлэр,
Төгүрүк кыра ааннаах
Бөҕө-таҕа мас дьиэтигэр. (скворечник)
- Бүгүн биһиги чыычаахха анаммыт мас дьиэни уруһуйдуохпут (Ойууну эбэтэр бэлэм макеты көрдөрөн, туох сыаллаах-соруктаах оҥоһулларын туһунан кэпсэтии. Хайдах оҥоһуулааҕын болҕойон көрүү - көнө муннук истээх, төгүрүк хайаҕастаах, олороругар анаан чороҕор мастаах, үс муннук үрдүлээх).
Уруһуйдааһын. Улахан киһи лиис кумааҕыны ылан хайдах быһыылаахтык уруһуйдуурун көрдөрөр. Киистэнэн хайдах үлэлиири быһааран, өйдөтөн биэрэр.
- Чыычаахпыт сылайбыт. Кини ыраахтан көтөн кэлбитэ. Билигин биһиги эмиэ сынньана түһүөхпүт.
Хамсаныылаах тохтобул
Чыычаахтар, чыычаахтар
Көппүттэр, көппүттэр, (илиилэринэн кынат курдук сапсыныы)
Ырыа ыллаабыттар,
Кынаттарынан сапсыммыттар,
Сиргэ кэлэн түспүттэр, (тобуктаан олоруу)
Чиэрбэлэри сиэбиттэр. (тарбахтарынан тоҥсуйуу)
Арай ыт сүүрэн кэлбит
Чыычаахтары үргүппүт:
- Оҥ-оҥ-оҥ!
Чыычаахтар көтөн тахсыбыттар, (тураллар, сапсыналлар)
Дьиэлэригэр саспыттар. (миэстэлэригэр олоруу)
«Салгыҥҥа уруһуйдааһын»
- Чэ эрэ, киистэбитин ылан салгыҥҥа уруһуйдаан көрүөх. (киистэ кэлин өттө үөһэ ыйа сылдьар буолуохтаах). Ууга уган инчэтэбит, сөптөөх кыраасканы ылан биһэбит. Бастаан туруору көнө муннук оҥоробут. Илиибитин төһө кыалларынан араарыа суохтаахпыт. Ол кэннэ кырааскалыыбыт. Салгыы үрдүн оҥорон баран кырааскалыыбыт, ол кэннэ аанын уонна олорор чороох маһын.
Лиискэ уруһуйдааһын. (оҕо уруһуйдуур кэмигэр кэтээн көрөн сүбэлээн-амалаан, көмөлөһөн бэриллэр). Бүтэн баран уруһуйдаабыт матырыйаалы хомуйтарыы (киистэтин, ыстакаанын сууйтарыы, кырааскаларын миэстэтигэр уурдарыы).
Үлэни ырытыы.
- Маладьыас! Чыычаахпыт эйиэхэ махтанар. Олус да тупсаҕай дьиэ уруһуйдаан үөртүҥ диир (чыычааҕы көрөр курдук хамсатыы). Уруһуйу көстөр сиргэ ыйааһын.
Комментариев нет:
Отправить комментарий