Уруһуй

"ЭЙЭ, ДЬОЛ ХОЛУУБА"

Сыала: ураты ньыманан холуубу уруһуйдуурга үөрэтии  

Соруктар: 

- ытыһы кырааскалаан (холууп) уруһуйдуур ньыманы көрдөрүү, ватнай палочканан (хараҕа), киистэнэн (тумса, атаҕа) сөпкө туттан кырааскалыырга салгыы үөрэтии,

- айар-тутар дьоҕуру сайыннарыы,

- көтөргө, айылҕаҕа тапталы иитии.

Эрдэтээҕи үлэ: бэсиэдэ, кэпсээн, быһааран, илдьиритэн биэрии, практическай дьарык, хайҕааһын.

Матырыйаала: «Үгэс буолбут уруһуйтан ураты ньыма», араас холууп ойуулара, дидактическай эрчиллии «Уратыны бул».

Дьарык хаамыыта:

  

   Бүгүн биһиэхэ чыычаах көтөн кэллэ. Холууп. Кини көмөлөһүҥ миэхэ диэн көрдөһөр. Доҕотторо суох эбит, онон мин курдук холуупта оҥорон биэр диир.

..., көмөлөһөбүт дуо, холуупка? (Оҕо эппиэтэ).

1. Таабырын:

 Болҕойон олорон таабырынна иһит эрэ.

Туораах аһылыктаах,

Килиэп бытархайын да сиир,

Дьиэ үрдүгэр уйаланар

Биһиги тапталлаах ... (холууппут)

- Сөп, холууп буолар.

2. Тиэмэни иһитиннэрии.

  Биһиги холууппутун уратытык уруһуйдуохпут.

- Эн киистэнэн ураты тугунан эмэ уруһйдаабытыҥ дуо? (Оҕо эппиэтэ).

 Дьыссаакка куобаҕы, күнү ватнай палочканан кырааскалаабытыҥ. Онтон билигин ытыспытынан, тарбахтарбытынан уруһуйдуохпут. Ыраастык үлэлииргэ кыһаллыахтаахпыт.

3. Саҥа матырыйаалы быһаарыы.

Холууп – дьиикэй көтөр. Ол эрэн анаан иитэр дьон баар буолар. Килиэккэҕэ олордоллор. Холуубу эйэни, дьолу бэлиэтиир көтөрүнэн ааҕаллар. Ол иһин бырааһынньыктарга кинилэри халлааҥҥа көтүтэллэр. Открыткаҕа элбэхтик уруһуйдууллар. Холууп олус өйдөөх көтөр. Кини төһө да ыраах көтөн барбытын иһин, төптөрү муммакка-сүппэккэ тиийэн кэлэр эбит.

Дидактическай эрчиллии «Уратыны бул»

 

Туох атын баарый? Тоҕо? Ону быһаарыахтаахпыт.

Араас холууп көрүҥүн көрүөхпүт, билсиэхпит (араас боруодалаах холууптары көрүү).

Чэ эт эрэ, туох уопсай баарый бу ойууларга? (Бары тумсулаахтар, кынаттаахтар)

Онтон туох эмэ атыннаахтар дуу? (Тас көрүҥнэринэн, түүлэрин өҥүнэн)

Түүлэрэ хайдах өҥнөөх эбитий? (Эриэн эбэтэр биир өҥнөөхтөр).

Сөп. Ити курдук биһиги холууп араас көрүҥүн кытары билистибит. 

- Эн көтөрдөрү сөбүлүүгүн дуу? Онтон холуубу? 

4. Хамсаныылаах тохтобул уонна тарбахтары эрчийии

Сарсыарда эрдии-эрдэ  (тарбахтарынан «дудочкаҕа» оонньууллар)
Бостуук уол – ту-ру-ру-ру.
Сарсыарда эрдии-эрдэ (эргийии)
Бөтүүкчээн – ку-ка-ре-ку! («кынатынан» сапсыныы)

5. Холуубу уруһуйдааһын: 

Аны уруһуйбутугар киирэбит. Туохтан саҕалаан уруһуйдуурбутун көрөн олор. Бэрт судургутук уруһуйдуохпут. Ытыспытын биир өҥүнэн кырааскалыыбыт (хол., араҕас) уонна лииспит ортотугар баттаан кэбиһэбит. Ол кэннэ илиибитин үчүгэйдик суунабыт, кураанах гына соттобут. Онуоха диэри уруһуйбут кууруохтаах. Ол кэннэ атахтарын уонна тумсун киистэнэн уруһуйдаан биэриэхпит. Онтон хараҕын ватнай палочканан. 

  

6. Түмүк: Дьэ эрэ бэрт интэриэһинэй холууп буолан таҕыста. Хайдах уруһуйдаатыбытый? (оҕо эппиэтэ). Ытыскын кырааскалаан уруһуйдууру сөбүлээтиҥ дуо? Холууппут мантан инньэ чуҥкуйуо суоҕа, кини саҥа доҕордонно. 

Ахсаан

Тиэмэтэ: Бириэмэ, суутка кэмин туһунан салгыы билиһиннэрии

Сыала:

-  Бириэмэ, суутка кэмин туһунан билиини хатылааһын, чиҥэтии (сарсыарда, күнүс, киэһэ, түүн)

Соруктар:

- оҕо күннээҕи олоҕор бириэмэ, суутка кэмин өйдүү, араара, тутта үөрэниитин ситиһии

- оҕо тылын саппааһыгар сарсыарда, күнүс, киэһэ, түүн диэн тыллары киллэрии 

- оҕо болҕомтотун, толкуйдуур дьоҕурун, дьарыктанар үөрүйэҕин сайыннарыы.

1. 
   

Дьарык хаамыыта:

Бүгүн биһиги бэрт интэриэһинэй сиргэ ыалдьыттыахпыт. Эн онно барарга бэлэмҥин дуо? Ол сирбит «Бириэмэ дойдута» диэн ааттаах.

Ити дойдубут кыра-кыра арыылартан (остров) турар, онно бириэмэлэр о.э. суутка чаастара олороллор эбит. «Бириэмэ дойдутугар» паровоһунан барыахпыт.

(паровоз курдук субуруйан хоһу эргийии)

- Көр эрэ, ханна эрэ тиийэн кэллибит.

Күн саһарҕата сандаарда,

Олбуорга бөтүүк хаһыытаата,

Куоскалар сууннулар,

Оҕолор турдулар. 

- Бу хаһан буоларый? 

- Саамай сөп. Сарсыарда.

- Кырдьык, сарсыарда буолбут эбит. Күммүт тахсыбыт. Ол эрээри биир куоска өссө да турбакка утуйа сытар дии. Уһугуннарыахха эрэ кинини (туруораллар). Сарсыарда туран баран тугу гыныахтаахпытый, ол туһунан куоскаҕа кэпсээ эрэ: тииспитин, илиибитин, сирэйбитин суунабыт, чэйдиибит.

- Эн сарсыарда тиискин суунаҕын дуу?

- Суунабын.

- Куоскаҕа көрдөр эрэ хайдах суунаргын (оҕо көрдөрөр)

- Маладьыас! Салгыы айанныахха... (эмиэ паровоз буолан хоһу эргийии). Ханна кэлбиппитин таайаар эрэ бэйэҥ.

Күммүт үөһэ ойбут,

Киэһэ буолуо өссө да ыраах,

Кутуйахчаан туораах таһар хороонугар,

Оттон оҕо оонньуур, кинигэ көрөр.

- Хаһан ити буоларый? Сөп, күнүс.

Дьэ бу куоскабыт кэллэ биһигинниин дьарыктанаары. Сотору эбиэттиэхпит. Эн хаһан эбиэттиигин? (күнүс). Дьэ эрэ күнүс тугунан дьарыктанаргын кэпсээ эрэ (оонньуубун). Куоска эмиэ оонньуон баҕарбыт.

«Тик-так» хамсаныылаах тохтобул 

Тик-так, тик-так чаһы хаамар, (уҥа-хаҥас иэҕэҥнээһин)

Иннинэн-кэннинэн атыллыыр.

Илиибитин өрө уунуох.

Тик-так, тик-так. Чаһыбыт хаамар.

Уҥа, хаҥас хамсаныаҕыҥ,  

Уонна саҥаттан саҕалыаҕыҥ!                                                                          

Маладьыас!

Биһиги айаммыт салҕанар. Көр эрэ, үһүс арыыбыт тиийэн кэллэ.

Күммүт кытаран киирдэ,

Тииҥ уйатыгар саста,

Чуумпуран сытан

Остуоруйа истэр кэммит чугаһаата.

Бу сирбит «киэһэ» диэн ааттаах. Киэһэ биһиги тугу гынабыт (киэһээҥҥи аһылыкпытын аһыыбыт, ороммутун оҥостобут, утуйар таҥаспытын кэтэбит)

- Бу ханнык "сир" эбитий? (киэһэ). Cөп. Биһиги өссө биир сиргэ сылдьа иликпит. Ол бүтэһик сирбит буолуоҕа. Ханнык сир буоларын болҕойон иһит эрэ.

Халлааҥҥа сулустар хойдубуттар,

Чыычаахтар, кыыллар утуйбуттар,

Сибэккилэр кытары нуоҕайбыттар,

Биһиги ороммутугар сыттыбыт.

- Сибигинэйэн эт эрэ, ити хаһан буоларый? (түүн).

- Оннук, түүн дьоннор, кыыллар бука бары утуйаллар, түүл түһүүллэр. Эн хайдах утуйааччыгыный? (оҕо утуйан көрдөрөр). Сөп, итинник. Куоскабыт эмиэ утуйбут эбит, түһээн сүүрэр быһыылаах. Бу ханнык сир буоларый? Сөп. «Түүн».

- Маладьыас, бүгүн биһиги «Бириэмэ дойдутугар» күүлэйдээтибит. "Сарсыарда", "күнүс", "киэһэ" уонна "түүн" диэн сирдэргэ сырыттыбыт. Итилэри барытын суутка диэн ааттыыбыт. (Суутка диэн тылы оҕоҕо хатылатыллар).

- Аны билигин «Бириэмэ дойдутуттан» дьиэбитигэр төннүөхтээхпит. (Паровоз буолан хоһу төптөрү эргийии, ол кэмҥэ ырыа ыллыахха эбэтэр муусука холбуохха сөп).

- Чэ эрэ, кыратык оонньуу түһүөххэ эрэ. Оонньуубут аата «Хаһан буоларый?» диэн. Мин эйиэхэ хартыыналары көрдөрүөм, эн бириэмэ ханнык кэмэ буоларын таайыахтааххын. 

Эбэтэр тылынан таайтарыы-

1.      Сарсыарда: хонууга сибэкки тыллыбыт, эн ороҥҥор тыыллаҥныыгын.

2.      Күнүс: куоска үүт иһэр, таһырдьа тахсан күүлэйдиир.

3.  Киэһэ: чыычаахтар ырыалара чуумпурда, оҕолор мультик иһийэн көрөллөр.

4.      Түүн: кутуйахтар хачыгырыыллар, оонньуурдар, оҕолор утуйаллар. 

Маладьыас!

Бүгүн биһиги интэриэһинэй сиргэ ыалдьыттаатыбыт. Ханнык сирдэргэ сырыттыбыт? "Сарсыарда", "күнүс", "киэһэ" уонна "түүн". Холбоон суутка дэнэр. Онно өссө күүлэйдии барыаҥ этэ дуу? (оҕо эппиэтэ). Тоҕо? (оҕо эппиэтэ)

Тыл сайдыыта

[Ҕ] дорҕоону чуолкайдык саҥарарга үөрэтии

Дьарык хаамыыта

1. - Бүгүн биһиги эмиэ көрдөөх тылчаан буола оонньуохпут.

Иитээччи/төрөппүт кэпсиир: "Тылчаан уһуктубут. Аанын аһан өҥөйөн көрбүт. Үөһэ көрбүтэ күннээх эбит. Аллара көрбүтэ - чалбах суох. Тылчаан үөрбүт, күүлэйдии барбыт (уҥа, хаҥас хамсаталлар). Тылчаан үүт испит, куоска курдук уоһун салбаммыт. Онтон атынан хатааһылыы барбыт (таҥалайдарын тыаһаталлар). Сылайбыт. Дьиэтин түгэҕэр түүрүллүөҕүнэн түүрүллэн сыстан хаалбыт". Ол кэмҥэ баҕачаан ыстанан кэлбит. Илиибитин баҕа курдук тутуоҕуҥ. 

2. "Баҕа". Тарбах оонньуута.  

     Бах-бах баҕачааммын,

                Бадарааҥҥа ойуоккалыыбын,

Бырдаҕы көрөммүн

                          "Кыбаа-кыбаа" диэн хаһыытыыбын.

П. Петрова  

3. "Дьикти холбука" оонньуу.

- Биһиэхэ Бэргэн ыалдьыттыы кэллэ. Кини дьикти холбукаҕа туох эрэ кэһиилээх. Оҕо дорооболоһор. 

- Бэргэн, холбукаҕын ас эрэ, баһаалыста. Оо, араас ойуу бөҕө! Бэргэн Х уонна Ҕ дорҕоонноох ойуулары тус-туспа уурарбар көмөлөс диир. (Холбука иһигэр хаас, баҕа, саҕа, хаҥкы, сыарҕа, кэҕэ, ооҕуй, моҕотой ойуулара бааллар). Х уонна Ҕ дорҕоонноох тыллары чорботон чуолкайдык этэр.

   

   

4. Хамсаныылаах тохтобул.

Уот кыһылчаан сибэкки

Сэбирдэхтэрин арыйбыт. (тобуктаан олорон, илиини сибэкки курдук арыйыы)

Чуумпу тыалбыт үрдэҕинэ

Сэбирдэхтэр хамсыыллар. (илиини далбаатаан иэҕэҥнээһин)

Киэһэ буолла, сэбирдэхтэр

Сабыллаллар бу маннык. (кумуччу туттан хамсаабакка олоруу)

Төбөлөрүн хамсаталлар, (төбөнү уҥа-хаҥас хамсатыы)

Уу чуумпутук утуйаллар. (утуйбут курдук туттуу, хараҕы симии)

5. Иитээччи/төрөппүт кэпсиир: "Арай оҕус уулуу турбут. Ону баҕа көрбүт. Баҕа оҕус буолуон баҕарбыт. Кини үллүбүт. Үллэн испит. Хабах саҕа буолбут. Онтон эмискэ: "Паа-ыс" гынан хаалбыт. Баҕа хаҕа эрэ хаалбыт". Бэргэн ити туһунан өссө хоһоон билэр эбит, истиэҕиҥ эрэ уонна үтүктүөҕүҥ: 

Оҕус саҕа буолуоҕун

Оҕо баҕа баҕарбыт,

   Хабах саҕа буолаатын

   Хаҕа хайа ыстаммыт.

П. Тобуруокап

6. ..., көр эрэ, баҕа үллэн хабах саҕа буолбут. Бу бачча (саарык тэстиэр диэри үрэн көрдөрөр). Тоҕо саар тэһиннэ? Үрбүппүтүгэр салгын киирдэ уонна саарык чараас буолан хайа барда.

7. Эрчиллии.

Ҕ дорҕоону иһиттэххинэ, таһын: С, Р, Ҕ, Д, Х, Һ, К, Ҕ, Л, С.

8. Быластылыынынан баҕаны мэһийэн оҥоруу.

Открытка оҥоруу

       Күндү кырачаан иитиллээччибит. Күөх Маайы көрсө ийэҕин биитэр аҕаҕын кытары маннык открытката оҥорон көрүөххүтүн сөп. Саамай күндү бэлэх бэйэ оҥорбут бэлэҕэ буолар. Ситиһиилэри! Хаартыскаҕа түһэрэргин умнума!

Уруһуй

«Блины буһарабыт»

Сыала-соруга: 

- нуучча норуотун үгэһин кытары билиһиннэрии, Масленица диэн бырааһынньык баарын өйдөтүү; 
- тыл саппааһын байытыы;

- бэлэм төгүрүк форманы кичэллээхтик кырааскалыыр үөрүйэҕи салгыы сайыннарыы, ватнай палочканан уруһуйдуурга салгыы үөрэтии. 

Эрдэтээҕи үлэ: «Масленица» презентация көрдөрүү 

Матырыйаала: араҕас уонна кугас гуашь эбэтэр акварель кырааска, киистэ, ватнай палочка, салфетка, альбом лииһиттэн кырыллыбыт төгүрүк форма, эһэ уонна куобах оонньуурдар.

Дьарык хаамыыта:

Презентацияны көрүү.

Иитээччи/төрөппүт: Манна Масленица диэн бырааһынньык көстөр. Бу кыһыны атаарыы бырааһынньыга буолар. Дьон маанытык таҥнан-симэнэн, бэйэ-бэйэлэригэр күүлэйдии бараллар эбит. Ол баралларыгар булгуччу блины астаан илдьэллэр эбит уонна чэйдииллэр. Таһырдьа, уулуссаҕа эмиэ бырааһынньык ыытыллар. Атынан хатааһылыыллар, хоробуоттууллар о.д.а. Тоҕо Масленица диэн ааттаммытый диир буоллахха, нэдиэлэ устата блины буһараллар эбит. Ол иһин итинник ааттаммыт. Блины арыылаах буолар.

   Эппитим курдук, Масленицаҕа дьоҥҥо күүлэйдии барарга блины илдьэллэр. Көр эрэ, биһиэхэ кимнээх эрэ күүлэйдии кэлбиттэр эбит. Куобахчаан уонна эһэчээн. Кинилэри блинынан күндүлүүбүт дуо?                                                                                                                                                                             

Иитээччи/төрөппүт: Блины туохха майгынныырый?
Оҕо: Төгүрүккэ, күҥҥэ.
Иитээччи/төрөппүт: Хайдах өҥнөөҕүй?
Оҕо: Араҕас.
Иитээччи/төрөппүт: Хайдах быһыылааҕый (формалаах)?                                                                          Оҕо: Төгүрүк

О й у у н а н   ү л э
 

Иитээччи/төрөппүт: Дьэ бу хобордооххо блины тиэстэтин куттулар (ойуу көрдөрүү). Көр эрэ, эн кумааҕын эмиэ тиэстэ курдук маҥан. Онтон блиныбыт саһарчы буспут (буспут блины ойуута). Биһиги төгүрүкпүт буспут блиныга майгынныырыгар тугу гынарбыт буолуой? (оҕо эппиэтэ). Сөп, кырааскалыахтаахпыт. Араҕас дьүһүннэммитин кэннэ ватнай палочканан кугас хабахтары (туочукалары) оҥоруохпут.  

Иитээччи/төрөппүт хайдах сөпкө кырааскалыыры, уруһуйдууру санатар.

Иитээччи/төрөппүт: Дьэ эрэ, аны билигин куобахтаах эһэбитигэр блиныбытын көрдөрүөххэйиҥ. Кэһиибит бэлэм буолла!                                                                                                         

Түмүк (рефлексия)

Иитээччи/төрөппүт: ...! Бүгүн туох диэн бырааһынньык туһунан кэпсэттибит?

Оҕо: Масленица.

Иитээччи/төрөппүт: Тугу буһаралларый бу күн?

Оҕо: Блины.

Иитээччи/төрөппүт: Масленицаҕа дьон бэйэ-бэйэтигэр күүлэйдиирин таһынан хоробуоттуур, оонньуур, ыллыыр, үҥкүүлүүр. Ити курдук нуучча норуота кыһыны атаарар, сааһы уруйдуу көрсөр дьикти кэрэ бырааһынньыктаах эбит.

- Маладьыас, блиныҥ олус табыллыбыт. Куобах уонна эһэ үөрдүлэр, күндүлээбитин иһин махтаннылар.

Ахсаан

«Колобок сырыыта»

Сыала: Предмети кээмэйинэн, үрдүгүнэн, өҥүнэн, кэтитинэн араарга, бөлөхтөрүнэн наардыырга үөрэтии. Хайысханы салгыы үөрэтии, хатылааһын (уҥа - хаҥас, аллара - үөһэ). Болҕомтону, толкуйдуур дьоҕуру сайыннарыы.  Дьарыкка тулуйан олорорго, үлэлииргэ үөрэтии, интэриэһи үөскэтии.

Дьарык хаамыыта:

Иитээччи/төрөппүт: Таабырын хоһоону иһит эрэ. 

Түннүктэн сиргэ

Төкүнүйэн түспүт,

Уонна суол устун

Айанныы турбут.

Кимий ол? (колобок)

- Саамай сөп! Онтон туох буолла этэй остуоруйа бүтэһигэр? (саһыл сиэбитэ)

- Билигин биһиги ол остуоруйаҕа айанныахпыт, онно Колобок саҥа доҕотторун көрсүөҕэ.

- Айанныахпыт иннинэ тарбахчаан оонньуутун оонньуохпут:

Куобах илин атахтарын

Чөмөхтүү тутан

Аһыҥканы туппут,

Онтон нэлэс гыннаран

Аһыҥката куотан хаалбыт.

- Бу Колобок дьиэтэ. Онтон бу тугуй? (күлүүс)

- Хайдах арыйабытый? (күлүүс тылынан)

- Хас күлүүс баарый? (биир)

- Онтон күлүүс тыллара? (элбэх)

- Биир сөбүлээбит күлүүһүн тылын ыл.

- Дьиэ аанын арыйарга сөптөөх күлүүс тылын булуохтаахпыт. Хайдах быһыылаах күлүүһүй? (түөрт муннук, квадрат)

- Чэ эрэ, түөрт муннук күлүүһү бул эрэ. 

- Дьэ ааммытын арыйдыбыт. Колобокпут бу баар эбит. Билигин кини доҕотторун көрдүү барыахпыт. 

- Икки суол сытар эбит иннибитигэр. Кэтиттэринэн хайдахтарый? (биирэ синньигэс, иккиһэ кэтит)

- Синньигэс суолбут хайдах өҥнөөҕүй? (араҕас)

- Биһиги кэтит суолунан барыахпыт. Хайдах өҥнөөҕүй? (халлаан күөх)

- Чэ бардыбыт. (Халлаан күөх кэтит суолунан бараллар)

Оҕону олордуллар. (Иитээччи/төрөппүт куобах кулгааҕын көрдөрөр)

- Кими көрсүбүт эбитий Колобок? (куобаҕы)

Куобах: Дорообо, Колобок! Мин эн доҕор көрдүүргүн билэбин.

Колобок: Ээ

Куобах: Иккиэн доҕордоһуох.

- Колобок саҥа доҕорун күндүлүөн баҕарбыт да, тугу сөбүлээн сиирин билбэт эбит.  

- Үөһэ долбуурга туох сытарый? (моркуоп)

- Онтон аллараа долбуурга? (уҥуох)

- Ыскаап үөһэ туох баарый? (хаппыыста)

- Ыскаап аллара өттүгэр? (кэмпиэт)

- Итилэртэн куобах тугу сөбүлүүрүй? (моркуоп, хаппыыста)

- Итилэри биир тылынан туох диэххэ сөбүй? (оҕуруот аһа)

- Ханнык долбуурга баалларый? (үөһэ)

- Куобах сөбүлүүр астарын сиэн үөрбүт, манньыйбыт. Көрсүөххэ диэри, куобахчаан!

- Колобок суол устун салгыы төкүнүйэ турбут. Уу, наһаа да үчүгэй хонууга тиийэн кэлбит. Манна кини сынньаныан, оонньуон баҕарбыт. 

Хонууга кэлэммит

Сибэкки хомуйуохха,

Араҕас, кыһыл,

Маҥан, күөх өҥнөөх

Дьэрэкээн букет оҥоруохпут.

- Колобок сынньанан баран салгыы айаннаабыт, арай хайалара эрэ тахсан кэлбит:

Саһыллыын эрэ доҕордоһор,

Куруук аччык, кыыһырымтаҕай,

Ардьай тиистэрин килэтэр

Олус да кутталлаах кыыл (бөрө)

Бөрө: Оо, оҕолоор, миэхэ көмөлөһүҥ эрэ. Миигин доҕотторум ыалдьыттата ыҥырбыттара, ол эрэн мин ким ханнык дьиэҕэ олорорун олох билбэппин.  (Остуолга олорон эрэ дьарык, араас кыыл, дьиэ ойууламмыт уруһуйа сытар).

- Кыыллары дьиэлэринэн наардыахпытын наада. Эһэ хайдах дьиэҕэ олороруй? (улахан дьиэҕэ)

- Тоҕо? (кини улахан)

- Халлаан күөх харандааһынан сурааһын оҥорон эһэни дьиэтигэр атаарыахпыт. (атын кыыллары эмиэ оннук дьиэлэрин буллартыыбыт).

Бөрө: Баһыыба! 

- Көрсүөххэ диэри, Бөрө. Биһиги салгыы барыахпытын наада. (Хонууга кэлэбит, көбүөргэ олоробут)

Эһэ: Соҕотоҕун чуҥкуйдум даҕаны. Эһигини кытары оонньуохпун баҕардым. 

Колобок: Оччоҕо биһигинниин доҕордос уонна оонньоо.

- Эһэ тугу сөбүлээн сиирий? (мүөт, отон)

- Оннук, кини отоннорун ахтыбыт аҕай уонна уруһуйдуон баҕарбыт. 

(остуолга күн, халлаан, отон уруһуйдаах лиис сытар) 

- Күн хайдах өҥнөөҕүй? (араҕас)

- Халлаан? (халлаан күөх)

- Отон? (кыһыл)

- Уруһуйга туох эрэ тиийбэт? (от суох эбит)

Оту уруһуйдаан бэриллэр.

- Эһэбит дьиэтигэр бараары ыксыыр. Көрсүөххэ диэри, эһэ!

- Көр эрэ, мас кэннигэр туох эрэ саспыт? (кутуруктар)

- Туох кутуруктарай? (саһыллар)

- Кутуруктарбыт тэҥнэр дуу, араас-араастар дуу? (Араастар: биирэ – кылгас. Иккиһэ – уһун)

- Хайдах биллиҥ, быһаар эрэ. (кутуруктары иккиэннэрин ылан сыһыары тутабыт, оччоҕо көстөн кэлэр)

- Маладьыас! Хайа, бу саһыл бэйэтинэн тиийэн кэллэ дии! Саһыл: Маладьыас, ...! Балтычааннарым кутуруктарын булбутун иһин махтанабын эйиэхэ. 

- Эһиги ханна сырыттыгыт?

- Ханнык кыыллары көрдүгүт?

- Кинилэрдиин тугу гынныгыт?

Чэ, мин бардым! Балтыларбар кутуруктарын биэрэ охсуом этэ. Көрдөөбүттэрэ ыраатта. Көрсүөххэ диэри!

Биһиги эмиэ дьиэбитигэр барыах. Олус бэркэ күүлэйдээтибит дии. Колобок доҕотторун көрсөрүгэр көмөлөстүбүт.